İstikamet ve istikamet açısı

WhatsApp nasıl para kazanıyor?

Bilgilerinizi ne yapıyor?

Facebook neden 19 milyar dolara bu şirketi aldı?

Tüm bu soruların cevabı WhatsApp'ın Kullanım Şartları'nda gizli. 

İşte sizleri şaşkına uğratacak detaylar.

Sosyal paylaşım devi Facebook 'un mobil mesajlaşma devi WhatsApp'ı Çarşamba günü 19 milyar dolara satın alması tüm dünyada şok etkisi yarattı. Kimsenin beklemediği bu satın alımda insanların en merak ettiği soru reklam almayan ve ücretsiz olan WhatsApp'ın nasıl ayakta durduğu ve Facebook'un bu şirkete neden bu kadar para ödediği idi.

Konuyla ilgili açıklamada bulunan yatırım şirketi Sequoia Capital, WhatsApp'ın pazarlamaya tek bir kuruş harcamadığına dikkat çekmiş ve "ABD'de bu kadar büyüyüp yabancı ülkelerde geniş kitlelerce sevilen ve içeride de takdir edilen başka bir teknoloji şirketi yok" demişti.

WhatsApp ilk kullanımda bir yıl süre ile ücretsiz bir yıl ardından yıllık 0.99 dolar ücretli. Ancak şu ana kadar 0.99 dolar talep ettiği kişiye pek rastlanmış değil. Ancak şirketin 2013 yılı sonu itibariyle 400 milyon kullanıcısı olması düşük bir ihtimal olsa da şirketin yılda 400 milyon dolar muhtemel geliri olabileceğini gösteriyor. Şirkette yalnızca 55 tam zamanlı çalışan olduğu düşünüldüğünde bu, çalışan başına 7,27 milyon dolar net gelir anlamına geliyor.

Tabi bu rakamlar potansiyel gelir miktarı. Şu an durum ne? WhatsApp halka açık bir şirket olmadığı için gelir ve gider kalemleri ile ilgili çok fazla bilgi yok. Bilinen en son şey Forbes'ın şirketin geçen yıl 20 milyon dolar gelir elde ettiğini yazması. Ancak giderler ile ilgili bir bilgi verilmedi.

Peki reklam almayan, kullanıcılarından ücret talep etmeyen bir şirket yılda nasıl 20 milyon dolar gelir elde ediyor? 

Daha da önemlisi Facebook, yılda sadece 20 milyon dolar gelir elde eden bir şirkete neden 19 milyar dolar verdi? Sorunların cevabı aslında WhatsApp'ın kendi sitesinde yayınladığı Kullanım Şartları Sözleşmesi'nin detaylarında gizli. Özetlemek gerekirse Facebook, milyarlarca doları şirkete değil 400 milyon kullanıcının bilgilerine verdi. Ayrıca şirket gerektiğinde bilgilerinin ABD hükümetine verilebileceği uyarısında da bulunuyor. Toplamda boşluksuz 11 sayfa Word belgesi tutan Kullanım Şartları'nın ayrıntılarında oldukça dikkat çekici ifadeler yer alıyor.

Neler yaptığınız takip ediliyor

Şart 1: "WhatsApp Bilgilerinizi Ne Zaman Paylaşır?" başlığı altında şu ifadelere yer veriliyor:

"Belli bir kişiye tanımlanabilir olmayan bilgileri (anonim kullanıcı kullanım verileri, sayfalara ve URL'lere giriş ve çıkış, platform tipleri, aktif görüntülemeler, tıklama sayısı gibi…) … belirli içerikler, servisler ve reklamların kullanım kalıplarını anlamalarına yardımcı olmak amacıyla üçüncü taraflar ile paylaşabiliriz. Kanunlar gerekli gördüğünde veya devlete ve federal kanunlara, uluslararası kanunlara veya mahkeme emirlerine, mahkeme celbine veya arama emrine veya benzeri kararlara itaatin gerektirdiği iyi niyet inancıyla veya bir şahsın fiziksel güvenliğinin risk ya da tehdit altında olduğuna inanmamız durumunda kişiye tanımlanabilir ve/veya kişiye tanımlanabilir olmayan bilgileri toplayabilir ve açıklayabiliriz.

Anlam: Bilgileriniz üçüncü taraflar ile paylaşılabilir. Şu an paylaşıp paylaşılmadığını bilmiyoruz. Ancak şirketin bir arkadaşınızın size gönderdiği linkten o siteye girip girmediğiniz, bir içeriğe ne kadar tıkladığınız, hangi platformları kullandığınız gibi… bilgileri paylaşma hakkı var. Bu paylaşma sadece ticari amaçla sınırlı değil. Gerekli görüldüğünde bilgileriniz ABD hükümeti ile paylaşılıyor. Bu bilgiler "kişiye tanımlanabilir" ifadesinden de anlaşılacağı gibi adınız, yaşınız, cinsiyetiniz, beğenileriniz, sevdikleriniz, nefret ettikleriniz, zaaflarınız gibi sadece size ait bilgiler de olabilir.

Facebook'un satın aldığı uygulama değil, bilgileriniz

Şart 2: Şirket "Birleşme, Satış Veya İflas Halinde" başlığı altında tüm bilgilerinizin WhatsApp'ı satın alacak şirkete devredileceğini belirtiyor:

"WhatsApp'ın üçüncü bir parti tarafından satın alınması veya üçüncü bir parti ile birleşmesi durumunda; bu birleşme, satın alım, satış kapsamında kullanıcılardan toplanan bilgileri transfer etme ya da devretme hakkı vardır. İflas, haciz, yeniden yapılandırma, yedieminlik, borç verenlerin yararına alacak temliklerde veya yasaların ya da genel olarak borç verenlerin haklarını etkileyen adalet prensiplerinin uygulanması durumunda kişisel bilgilerinizin transferi, kullanımı ve bu bilgilere muameleyi kontrol edemeyebiliriz.

Anlam: Geçen hafta Facebook'a satılan WhatsApp böylece kullanıcılara ait şu ana kadar elde ettiği bilgileri de satın almış oldu. Facebook'un Google' ın ardından internet reklam pazarında ikinci sırada olduğu düşünüldüğünde 400 milyon kişinin hem kişisel bilgilerini almak hem de kullanım alışkanlıklarını öğrenmek uzun vadede Facebook'a bu pazarda önemli bir atılım yapma fırsatı da verecektir. Trend devam ettiği takdirde bu 400 milyon kişinin daha da artacağı büyük ihtimal. Herkesin internet alışkanlığı olmayabilir ancak hemen hemen herkesin telefon alışkanlığı var. Facebook bu adımı ile reklam kalitesini artırmak için yalnızca kendi sitesindeki kullanıcılardan gelen bilgiler ile yetinmek zorunda kalmayacak. Şu an WhatsApp'ın kullanıcı kitlesi büyük oranda genç kesim ancak teknoloji ile büyümüş bu gençlik 70-80 yaşına geldiğinde belki bütün gününü vererek bir sosyal paylaşım sitesinde bulunmayacak ancak SMS'in yerine almış bir WhatsApp ile iletişim kurmaya devam edecek. Günümüzün yaşlı insanları gençliklerinin getirdiği alışkanlıklar nedeniyle teknolojiye bağlı olmayabilir ancak bu, çağımız gençliğinin yaşlandığında teknolojiye bağımlı olmayacağı anlamına gelmiyor. Tam tersi bağımlılık sürecek. Yukarıdaki şartta dikkat çeken bir diğer unsur ise WhatsApp'ın gelecekte bilgilerinize ne olacağı garantisini vermemesi.

ABD'nin uygun görmediği ülkenin vatandaşları WhatsApp kullanamaz

Şart 3: WhatsApp ABD çıkarlarına göre hareket ettiğini aşağıdaki cümlelerde açıkça dile getiriyor:

"[WhatsApp hizmetini kullanmak için] ABD hükümetinin ambargosu altında olan bir ülkede veya ABD hükümetince belirlenmiş "terörizmi destekleyen" bir ülkede yaşamıyor olmanız gerekiyor. Ayrıca ABD hükümetince yasaklanmış ya da kısıtlanmış taraflarda listelenmemiş olmalısınız."

Anlam: Global Web Index, her ay dünya çapında gençlerin yüzde 25'inin WhatsApp'ı kullandığını belirtiyor. Araştırmaya göre Ortadoğu ve Afrika WhatsApp'ın kullanımının en fazla olduğu bölge. Kullanım oranı yüzde 69 seviyesinde. Bu bölgeyi yüzde 62 ile Latin Amerika takip ederken Avrupa'da kullanım oranı yüzde 40 civarında. Araştırmadan asıl önemli olan WhatsApp'ın kendi ülkesinin de bulunduğu Kuzey Amerika'da kullanım oranının yüzde 4 seviyelerinde olması. Kullanıcı kitlesinin uluslararası olması WhatsApp'ın bir ABD şirketi olduğu gerçeğini değiştirmez. Her ülkenin şirketinin yapmakla yükümlü olduğu gibi WhatsApp da kendi ülkesinin çıkarlarını gözetmekle yükümlüdür. Ayrıca son cümlede ifade edildiği gibi ABD ile ticaretin yapılmasını yasakladığı bir şirkette de çalışıyorsanız WhatsApp kullanamazsınız.

Türkiye'de yaşıyor olsanız da ABD kanunlarına tabisiniz

Şart 4: Şirket ABD dışında yaşayanların ABD'de geçerli kanunları kabul etmiş olduğunu şu şekilde kaydediyor:

"WhatsApp sayfası ve Servisi Amerika Birleşik Devletleri'ndedir ve doğrudan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kullanıcılara yöneliktir. Amerika Birleşik Devletleri'nden farklı [kendilerine ait] kişisel verileri toplamayı, kullanımını ve ifşasını düzenleyen regülasyonları ve kanunları olan Avrupa Birliği, Asya veya diğer bölgelerden; California yasalarına tabi olan WhatsApp sayfasını ve hizmetini kullanmaya devam ederek bu Gizlilik Politikası ve Hizmet Şartları kapsamında kişisel bilgilerinizi Amerika Birleşik Devletleri'ne transfer ettiğinizi ve bu transferi kabul ettiğinizi ve bu amaçlara California yasalarınca kullanılabileceğini lütfen bilin.

Anlam: Hangi ülkede yaşadığınızın bir önemi yok. Eğer bu sözleşmeyi kabul ettiyseniz, Türkiye'de yaşıyor olsanız da ve Türkiye'nin kişisel verinin mahremiyeti ile ilgili kendisine ait kanunları olsa da bu kanunların bir hükmü yok. Kayda alınacak kanun ABD kanunlarıdır.

Çocukların WhatsApp'ı kullanması yasak

Şart 5: "Çocukların Mahremiyetine Bağlılığımız" başlığı altında şirket WhatsApp'ın 16 yaşındakiler uygun olmadığını gayet açık bir şekilde belirtiyor..