Mum dibine ışık vermez

Mumun dibine ışık vermediği fiziksel bir gerçekliktir. Lakin bu bizde bir özdeyiş olmuş. Yani bu sözün ifade etmek, işaret etmek istediği konu fiziksel olarak mumum dip tarafının karanlıkta kaldığı değildir. Bu söz içerisinde mum sadece ışık veren bir enerji kaynağı olarak değil zihinsel ve entellektüel aydınlık, aydınlanma, aydınlatma, çevresine/çevresindekilere ufuk açma, yol gösterme, hedefe yöneltme, üstü kapalı kalan konuları açığa çıkarma gibi pek çok işlevi olan bir bilgelik kaynağını telmih eder. 

Işık fiziksel bir kavram, aydınlık ise fiziksel bir ortamı ifade etse de aydınlanmak tabirine de kaynak teşkil ettiği için soyut, felsefi bir duruma gönderme yapmak için de çok sık kullanılır. Malum olduğu gibi ışık için bir enerji kaynağı gerekir. Buna mukabil aydınlanma için soyut/metafizik kaynaklar gereklidir. Fizik kaynaklar tıpkı mumda olduğu gibi kandiller, lambalar, avizeler, spotlar ve tüm farklı enerji kaynakları ile çalışan ışık sistemleri ihtiyaç duyduğu enerjiye bir kablo, bir fitil, bir odun vesaire ile bağlanmak zorundadır. Bundan dolayı ne kadar küçük olursa olsun bağlantı noktasında ışığın ulaşamadığı bir alan karanlık olacaktır. 

Etrafına ışık saçmak için değil de aydınlık etmek, aydınlatmak için çaba gösterenlerin maddi/fiziksel bir kaynağa değil ruhi/manevi/metafizik bir kaynağa ihtiyacı vardır. Bu kaynaktan yeterli enerjiyi/bilgiyi/irfanı/hikmeti yüklenen kişinin durumu adeta gökteki yıldızlar ve güneş gibi olacaktır. Böylece o hakiki bir nur topu gibi olur ve etrafında karanlık bir bölge kalmaz, sadece inatla ve ısrarla ona arkasını dönenler karanlığa doğru bakarlar ancak onlar dahi onu görmediklerini söyleseler de onun aydınlığı ile sonsuza kadar karanlığa doğru giderler. 

( Kuranı Kerim Nur 24;35’deki ayeti de  bir nevi böyle anlıyorum. Elbette en doğrusunu Allah bilir. )

Peyami Bayram

3 Mayıs 2023

Arnavutköy, İstanbul