Kavramlar ve Gerçekler

İnsan hayatı düşünce ve eylem, fikir ve hareket, iman ve amel şeklinde yani soyut ve somut iki alanda yürür. 

Gündelik yaşantımızı maddi ihtiyaçları karşılamak ve gelir gider dengesini sağlamak için uğraş vererek geçiririz. Ya mal ve hizmet üretiminin bir parçası ya da tüketimin tarafında oluruz. Sabahtan akşama kadar içinde bulunduğumuz bu durum hepimizin gerçekliğidir. 

Ortaya konulan emek ve sermayenin karşılığında elde edilen gelir, ihtiyaçlar için yaptığımız harcamalar gider olarak herkesin bildiği şeylerdir. İhtiyaçların zamana ve zemine göre değişkenlik gösteren zaruretlerden mi kaynaklandığı yoksa reklam ve bir takım sosyal baskının sonucunda mı ortaya çıktığı sorunsalını şimdilik bir kenara bırakalım. 

Toplumun çoğunluğu bu döngünün içinde ömür sermayesini tüketmekteyken toplumlar üzerinde hükümferma olanlar için zaman farklı işlemektedir. Onlar halkın yukarıda açıklanan basit yaşam sürecine nasıl müdahil olabilecekleri üzerinde çalışmalar yürütürler. Çünkü onların da asıl gelir kaynağı halkın yönetilmesi/yönlendirilmesi üzerindendir. Bu düzen şimdi olduğu gibi tarih boyunca da hep böyle olmuştur. 

Tarihin en eski çağlarından beri hüküm süren neredeyse tüm hükümdarlar saltanat ya da iktidarlarını sağlama almak ve daha da güçlendirmek, topraklarını genişletmek ve servetlerini arttırmak için tebalarını sürekli yeni hedeflere doğru faaliyet halinde tutmuşlardır. Bunu yaparken de muhakkak surette halkı bir şeylere inandırmak durumundaydılar. Tabii ki her şeyin bir bedeli vardır. Bu bedeli ödemek için elde ettikleri ganimetten, servetten, şöhretten veya devletten tebaaya küçük de olsa bir paye vererek yapılan seferler, savaşlar ve kazanılan servetle yapılan yatırımlar için halkı ikna etme siyaseti güdülmüştür. 

Eski çağlara nazaran modern dünyada tarımın yanında sanayi, ticaret, enerji, her türlü hizmet ile finans ve bilim de üretim segmentleri arasına katılmasıyla siyasetin yönetmesi gereken enstrümanlar epeyce  çeşitlenmiştir. 

Bu bağlamda öncelikle yönetimin teorik, yani kavramsal bir zemini olmak zorundadır. Halkı yönetmeye aday liderler veya siyasetçiler halkın inanç, gelenek ve tarihi sürecine uygun, sağlam ve tutarlı bir zemine dayanan peşinden gidilecek ve hatta uğrunda can verilecek yüce bir mefkûre ortaya koymalıdır. Halkın önüne konulan bu mefkûre hayal olmaktan öte ona yüklenen anlam ile halka motivasyon kaynağı ve varılacak bir hedef olarak mutasavver bir ufuktur. Burada kavramlar devreye girer ki geniş kitleler için tahrik ve teşvik edici etki bıraksınlar. Geri planı çok iyi tahlil edilerek bir bütün olarak ortaya konulan kavramlar kitlelerin tahsil edilecek hasılattan bir pay almanın heyecanıyla harekete geçmesi için yeterli olacaktır. 

Bu arada; eğer topluma önderlik etmek isteyenlerin, özellikle de lider pozisyonunda olan kişilerin inandırıcı ve hayran bırakan iyi bir hikayesi yoksa kavramlar boşlukta kalacaktır ve halkın itibar etmeyeceği bir söylem de başarısız olacaktır. 

İlk çağlar veya modern zamanlardaki insanların öz itibarıyla bir farkı olmadığını söyleyebiliriz. Teknik ve medeniyet farklılığı olsa da insanların temel ihtiyaçları ve tepkilerini etkileyen beşeri duyguları hep aynıdır. Dolayısıyla insanların yönetilmesi ve yönlendirilmesi de teknik farklılıklar dışında aslında daima aynı etki ve tepki mekanizması ile sağlananmıştır. 

Soyut/manevi planda;

Bayrak, vatan, millet ve şehitlik kavramları geçmişten günümüze ve bugünden de yarınlara bir perspektif içinde sunulmalıdır. Halkı ile liderin bizzat kendisi aynı hikayenin içinde yer almalı ki yola çıkacak olanlar için hiç bir tereddüte mahal olmasın. 

Somut/maddi planda;

Bu “kutsal” yolculukta her ne kadar zahmetin ve külfetin çoğu halkın üzerinde olsa da tarihi tecrübelerin gösterdiği gibi halk zaruri ihtiyaçları karşılandığı ölçüde inandığı liderle yol yürümekten asla çekinmez. 

Sonuç;

Maddi ve manevi, somut ve soyut ilkelerin eylem birlikteliği toplum dinamiklerinin mihenk noktasıdır. Bunu sağlayan siyaset başarılı olabilir. Güçlü liderlik bunu öngörebilmek, ona uygun yol göstermek ve gereklerini yerine getirebilmektir. 

Peyami Bayram

17 Haziran 2023

Fatih, İstanbul