Umutlar vadeli, hayat peşin..

Umutlar vadeli, hayat peşin..

Allah'ın on pulunu bekleyedursun on kul,

Bir kişiye tam dokuz, dokuz kişiye bir pul!

Bu taksimi kurt yapmaz kuzulara şah olsa,

Yaşasın, kefenimin kefili karaborsa!

(N. F. Kısakürek)

Günümüzde her ihtiyacımızı(hayır düzeltelim her harcamamızı) vadeli yapmak iyiden iyiye yerleşti yaşantımıza. 

Niçin "ihtiyac"ı "harcama"yla değiştirdiğimizi de izah etmekte fayda var. Günümüzde biz insanlar ihtiyaçlarımızı değil, modern yaşamın ve popüler kültürün bir nesnesi olarak  çeşitli yollarla bize dayatılanları satın alır olduk. Bu yüzden çıktı bu yeni tarz harcama alışkanlığı. Bu yüzden hiç kimse artık "ayağını yorganına göre uzat"maz oldu. Bu sebeple artık hiç kimse "damlaya damlaya göl olur"a inanmıyor veya o kadar sabredip beklemiyor. Hepimiz herşeye hemen sahip olmak istiyoruz. 

Bu şartlı refleks haline getirilmiş bir durum bence.

İlk önce insanların bilinçaltına her türlü görsel, işitsel ve yazılı yollarla ve numune uygulamaları ile bu yönde ön bildirimler yükleniyor. İkinci aşamada bu ön yüklemeler farklı türden senaryolarla halk içinde gösterime giriyor, canlı örnekler iştah kabartıcı şekilde göz önüne konuyor. Üçüncü aşamada halkayı tamamlayan şebekenin esas başı devreye giriyor: banka!

Zihnen hazır hale getirilmiş olan kurban için noksan olarak geriye aslında bu sürecin en önemli parçası olan para kalıyor. Onun da biricik kaynağı günümüzde bankalar çıkıyor karşımıza. Zira artık eş, dost, akraba ve komşular arası borç alış verişi kalmadı. Laf aramızda artık satın alınacak şeyler için konu komşudan borç istemeye yüzümüz tutmuyor. Öyle ya hangi yüzle kardeşinizden, arkadaş ya da komşunuzdan çocuğunuza yeni bir tablet bilgisayar, eşinize şöyle bilmem ne marka bir çanta veya yaz tatilini beş yıldızlı bir otelde geçirmek için borç isteyebilirsiniz? İşte bunun gibi şeyler için isteyemeyen zavallı insan düğün, nişan, hastalık ve benzeri sıkıntılı veya masraflı dönemlerinde de konu komşusunun kapısını çalamaz oldu. Kültürümüz, geleneğimiz değişti farkında olmadan. Modern yaşam tarzı bizi insanlığımızdan, değerlerimizden, töremizden uzaklaştırırken yeni tarz ilişkiler ortaya çıkardı. Bu durumda modern kapitalist düzenin baş oyuncusu bankalar devreye giriyor. Sözde İslami veya değil her türlü banka bunlar. 

Yukarıda bir halkaya benzettiğimiz bu düzenin çıkar gruplarının menfaatleri yönünde sürmesi için kamu otoritesi olan devletin de gerekli tedbirleri almasıyla kumpanya tamamlanmış oluyor. Böylece işçi/emekçi zümresinin emeğinin karşılığında aldığı ücretin büyük kısmının tekrar bu sömürü çarkına iadesi sağlanmış olur. Bununla kalmaz uzun vadeli, hatta neredeyse ömür boyu borçlanan işçi/emekçinin ayağına takılan modern prangalar(kredi/borç) vasıtasıyla özgürlüğü de elinden alınarak yeni dünyanın köle düzeninin temelleri sağlamlaştırılır. Öğretilmiş/belletilmiş çaresiz birey için bu durum karşısında fazla bir seçenek yoktur. Ya bu köle düzeninin bir parçası olacak veya eylemsizlik halini tercih ederek münzevi bir hayat yaşayacak. Köle düzenine karşı mücadele seçeneği elbette bulunmakta fakat bu tür mücadeleyi yaptığını iddia edenlerin de aslında bir yandan o köle düzeninin bir nesnesi olarak sistemin içinde bulunuyor olmaları başlı başına bir paradoks teşkil ediyor akıl sahibi kimseler için. 

Bunca lafın arkasından somut bir sonuç çıkarmak isteyenlere bir kaç notla konuyu kapatalım. 

"İslami" olanları da dahil bütün bankalardan kesinlikle kredi, kredi kartı, vadeli hesap, katılım hesabı, leasing ve benzeri her türlü şekilde uzak durmalı. 

Bireysel özgürlüğüne sahip olmak isteyen, neyi, ne kadar ve ne zaman satın alacağına kendisi karar vermek isteyen, yaşadığı toplumda aile, akraba, arkadaş ve komşu kavramlarının canlı kalmasını arzu eden, "tek dişi kalmış canavar" olan aslında vahşi olan bu modern dünyanın yeni kapitalist sömürü çarkına yem olmak istemeyen tüm işçi, emekçi, memur, tüccar, esnaf, emekli, çiftçi ve işveren izzetli ve erdemli kimselere selam olsun. 

Peyami Bayram

03/01/2015

İstanbul, Arnavutköy