Yakınlık

Mesafe olarak uzaklığın zıttı anlamına gelen yakınlık aynı zamanda bir hissiyatı da ifade etmektedir güzel Türkçemizde. 

TDK Sözlükte “arkadaş” kelimesi; (1) birbirlerine karşı sevgi ve anlayış gösteren kimselerden her biri, (2) bir ortamda birlikte bulunanlardan her biri olarak tanımlanmış. 

“Kardeş” kelimesi ise TDK Sözlükte; (1) aynı anne babadan doğmuş veya anne babalarından biri aynı olan çocukların birbirine göre adı, (2) aralarında değer verilen ortak bir bağ bulunanlardan her biri olarak tanımlanıyor. Karındaş ve gardaş ise kardeş sözcüğünün farklı yöre ve lehçelerdeki söylenişi. 

İnsan olarak bir arada, mesafe olarak çok yakında olduğu halde duygusal olarak birbirlerine çok uzak olan insanlar çokça vardır etrafımızda. Bu durum tezat gibi görünüyor belki ama pek de garip değildir aslında. Nitekim insanoğlu toplum içinde birlikte yaşar ama farklı duygular ve düşünceler taşırlar. Zaten önemli olan da farklılıklar ile bir arada yaşayabilmektir. Farklılıkları zenginlik olarak görmek toplumu geliştirir. Medeniyet yolunun taşları da böyle döşenir. 

Bir senfoni orkestrasında birbirinden çok farklı enstrümanlar usta bir yönetmenin idaresinde uyum içinde çok güzel bir eseri insanlara haz veren bir şekilde seslendirir ve dakikalarca ayakta alkışlanır. Fakat aynı enstrümanların her biri diğerlerini umursamadan ve isterse kendince en iyi sesi çıkarsın ortaya insanı sadece rahatsız eden bir gürültü çıkar. Bu ise insana haz veren bir senfoni değil kulakları tırmalayan kakofoni olur. Bu orkestradaki her bir virtüöz iş arkadaşlığının ahlaki gerekleri ile içinde bulunduğu topluluğun bilimsel ve sanatsal gereklerini yerine getirdiği ölçüde ortaya çıkan musikinin senfonik değeri artacaktır. 

İnsanların birbirine yakınlaşması, uyum içinde hareket etmesi ve farklılıkları ile bir arada yaşama ve yol almayı becermesi hem o toplumun bireylerinin huzur içinde yasamasını hem de insanlığın medeni gelişimine katkı sağlar. 

Yakınlık önce iyi bir arkadaşlık/dostluk ilişkisi ile başlar. Bu ilişkide karşılıklı fedakarlıklar, birlikte zorluklarla mücadele, farklılıklara hoşgörü ve tahammül, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye etmek çok önemlidir. Böylece bu dostluk ilişkisinde duygusal yakınlık öyle bir hale gelir ki bir kardeşlik ilişkisine dönüşür. Buna mukabil aynı annenin karnında büyümüş olmaktan gelen karındaşlık/kardeşlik ilişkisi ise bazen öyle ayrılıklar getirir ki mesafeler açıldıkça açılır ve aradaki yakınlık hissi gittikçe azalır. 

Ayrılık ve uzaklık hissi de zihinsel bir durumdur. Gözden uzak olanın gönülden uzak olduğunu söyleyenlerin sadece mesafe olarak uzaklaşmaktan bahsettiklerini düşünmüyorum. Kişi gözden düşünce gönülden de uzaklaşır.  Bazıları ise bir damla yaş olur düşer gözden; işte bu şekilde uzaklaşmak uzaklaşmanın en hazin olanıdır. 

İnsan herhangi birine hiç bir yakınlık duymadığı halde gönlünde yer veremez. Zoraki yakın oldukları olsa da. 

Ne diyelim; uzaklıklar sadece mesafede kalsın, yakınlıklar gönülden olsun, etrafımız sevgimizin ve özverimizin cazibesine ram olan dostlarımızla kardeşlerimizle dolsun.

Gönlünü sevgiyle açıp etrafındakileri sadece Allah rızası için kardeşçe kucaklamak isteyenlere gönülden binlerce selam olsun. Böyle kimselerin farkına varıp kıymetlerini bilelim ve onlara muhabbetle karşılık verelim. 

Sağlıcakla kalın. 

Peyami Bayram

19 Temmuz 2023

Arnavutköy, İstanbul