Peyami Bayram

Yapamadığımız şeyleri konuşuyoruz.  Cesaret bile edemeyeceğimiz eylemlerden bahsediyoruz. Haddimiz olmayan işlere müdahil olmaya meylediyoruz.  Bilgimiz dahi olmadan hükmümüz oluyor.  Bütün bunlar aslında kendi esas etki alanımız içinde kalamıyor olmamızdan kaynaklanıyor.  Esas etki alanımız, yani haddimizdir, hududumuzdur. İç dünyamızdan başlayan, davranışlarımızda somutlaşarak kendini gösteren ve yakın çevremizle ilişkilerde sonlanan alandır her kişinin esas etki alanı. Hani “herkes evinin önünü temiz tutarsa şehir tertemiz olur” diye bir söz vardır ya; insan kendi içinden başlamalı samimi, ahlaklı ve dürüst yaşamaya. Ailesine, işine ve yakın çevresine bu şekilde yansıtabilirse içindeki güzellikleri durgun suya atılan bir taş misali halka halka yayılacaktır iyilik ve güzellikler. İşte bu kadar basit ve bir o kadar da zordur insanın nefsiyle başa çıkması. Bunu başarabilen beşer olmaktan insan olmaya geçer. İlk atamız Adem’in kısası da bununla ilgilidir zannımca. Elb...

Kendi kusurundan başkasını Görmemeli, Tenhada bile kem söz duysa İşitmemeli, Nefsine yenik düşüp malayani Söylememeli, Ayağı asla harama Gitmemeli, Gözü baksa da namahremi Görmemeli, Ölüm var, dünyayı fazla Sevmemeli, Hoşuna gitse de gönlünü bâtıla Vermemeli, Bedeli ne olursa olsun yalana Meyletmemeli, Anaya ve babaya öf bile Dememeli, Yetim, öksüz ve fakiri Üzmemeli, Servet ve iktidar sahibine dalkavukluk Etmemeli, Nimete Nankörlük Etmemeli;                  Dil, fikir ve eylemle daima şükretmeli! Büyük söz Hak’tan gelendir;                  Boyun büküp Dinlemeli, Sadece Hak yolunda Ünlemeli! Peyami Bayram  28 Mayıs 2025 Arnavutköy, İstanbul 

Yemek ve içmek gibi uyumak da insanın hayatta kalabilmesi için zaruri ihtiyaçlarındandır. Hiç bir insan uyumadan yaşayamaz. Hatta belli bir süre ve belli bir kalitede uyku uyumayan insan sağlıklı bir yaşam da süremez. Her gün zorunlu olarak uyuduğumuz uykunun ölümden bir farkı uyandığımızda hayata kaldığımız yerden devam edeceğimizdir. Türkçemizde “ebedî uyku” olarak da adlandırılan ölüm halinde ise insan bir daha bu dünyaya gözlerini açmamak üzere uykuya dalar. Can, nefs, ruh, bilinç veya şuur, adına ne derseniz deyin, onun ortadan kalktığı hâldir uyku hâli.  Ebedî uyku vakti gelince uyanık kalmanın veya o uykuya dalıp da tekrar bu hayata uyanmanın artık hiç bir imkan ve ihtimali kalmamıştır. Bunu da hepimiz biliriz elbette. Bilmekle idrak etmek aynı uyku ve uyanıklık, hayat ve ölüm gibi birbirine bağlı ama bir o kadar da uzak kavramlardır. Hayat hepimiz için daima zıtlıklarla dolu bir süreçtir   Bir yandan hiç ölmeyecekmiş gibi yaşıyoruz. Öte yandan bir gün, bir an ebedî uyk...

Günümüzde insanlık acımasız bir materyalizmin, tek dünyalı bir egoizmin, kalpsiz bir fanatizmin, düşüncesiz bir oportünizmin batağında debelenmektedir maalesef.  Bu dünyadaki hâkim gücün koalisyon ortaklarını tanımak isterseniz özellikleri şunlardır; Paraya/sermayeye tapar; insana/emeğe değer vermez, Silah satar; barış istemez, İlaç satar; sağlık istemez, Din satar; akıl istemez, Cahildir; ilim istemez, Yolsuzdur; düzen istemez, Haksızdır; hukuk istemez, Bu ortaklardan herhangi birini fark ederseniz hemen ondan uzaklaşın.  Yeryüzü çok geniştir.  Rızkını arayana imkânlar çoktur.  Kanaatkârın kısmeti daima boldur.  Vesselam.  Peyami Bayram 10 Mayıs 2025 İstanbul

Bilgisayar çağı, bilgi çağı, iletişim çağı derken yapay zekâ ile iş yapmaya kadar geldik.  İnsanlık için tarih boyunca bilginin değerli olması ve bilgiye ulaşma çabası hep var olmuştur. Tarih boyunca kurulmuş olan medeniyetler askeri/maddi gücün yanında siyasi gücün de temelini oluşturan bilgi, yani ilim ve onun ürettiği teknoloji ile kurulabilmişti. Salt maddi/askeri güç ile ancak bölgesel ve geçici bir başarı elde edilir ve onunla beraber yağma ve talan yapılabilmiştir. Kalıcı zaferler ise ancak bilginin ve onun getirdiği medeniyetin gücü ve etkisiyle mümkün olabilmiştir.  Günümüzde içinde bulunduğumuz global kültür de böyle kurulmuş bir çeşit modern medeniyettir. Bu medeniyetin de temelinde yine bilginin kurucu ve yapıcı güç olarak kullanıldığını görmek mümkündür. Eski medeniyetlere nazaran modern medeniyette bilgiye ulaşmak çok daha kolay gözüküyor. İçinde bulunduğumuz bilgisayar/internet çağında iletişim imkânları çok fazla ve çok hızlı bir şekilde bilgiye erişimi kolayla...

Hiç unutur muyum? Bugünü; Seninle yuva kuralı, tam otuz yıl oldu, kalbim sevgiyle, yuvamız huzurla doldu. Çok şükür, her anımda sen varsın sevgili yarim,  seninle birlikte bahtiyarım, hayat seninle güzel, canım eşim, güzel karım, öteki yarım. Peyami BAYRAM 5 Ocak 2021 Arnavutköy, İstanbul

Kimi mumdan, Kimi kuldan, Kimi puttan, Kimi mabuddan.. İnsanın bu hali daim olsa; hep öyle boynu bükük ve aciz.  Dünyada ne zulüm kalır ne de bir acı iz... Peyami Bayram  28 Nisan 2017 Budapeşte

Nasrettin hoca evinin önünde kaybettiği bir şeyi arıyormuş. Komşusu bunu görünce ne aradığını sormuş, hoca evin anahtarını kaybettiğini, onu aradığını söylemiş. Komşusu da onunla aramaya koyulmuşken bir ara hocaya anahtarı nerede kaybettiğini sormuş, hoca “samanlıkta” deyince komşu şaşkın bir şekilde “neden burada arıyorsun?” dediğinde hoca “samanlık karanlıktı” diye cevaplamış.  Her insanın çeşitli sorunları vardır muhakkak. Sorunu olmayan insan yoktur. Bir kişi sorunum yok diyorsa ya sorunun farkında olamayacak kadar akıldan yoksundur, ya da sorunun üstünü örtmeye çalışıyordur.  İnsanı rahatsız eden her şey birer sorundur elbette. Doğal olarak insan bu sorunlardan kurtulmak ister ve bunun için bir çözüm üretmeye çalışır. İyi eğitimli, yaşı, konumu ve tecrübesi de olsa insanlar bazen kendi başlarına sorunlarının üstesinden gelemezler. Sorunu gidermede aile, bir dost, bir hekim, bir avukat,  bir danışman, bir yardımsever, öğretmen veya kamu yönetimi çözüm mercii olabilir....

Günah dini bir kavram olmasının yanında çoğu zaman ahlaki bir durumu da ifade eder. Günahlar genellikle ferdidir. Yani organize bir suç olmaktan öte bireysel bir davranıştır. Bazı günahlar müştereken işlense de sonuçları itibariyle her günahkar günahının cezasını tek başına çeker.  Günahlarda her zaman bir veya bir kaç fail vardır ama sadece bazı günahların doğrudan bir mef'ulü, yani bu eylemden etkileneni veya mağduru vardır. Lakin neredeyse bütün günahlar toplumu, insanlığı, çevreyi ve hatta tarihi de etkiler.  Örnek mi istersiniz? Mesela alkol ve uyuşturucu en kişisel bilinen günahlardır. Ancak bunların trafik kazalarından, şiddet olaylarına, cinayetlerden çevre kirliliğine ve dağılan ailelere kadar etki alanı saymakla bitmez.  Hırsızlığın, yolsuzluğun, fuhşun, rüşvet ve yolsuzluğun bireysel bir suç olduğunu zaten hiç kimse düşünmez ve iddia etmez. İnsan öldürmek ve daha büyüklerini saymaya bile gerek yok sanırım. İşte böyledir; irili ufaklı tüm günahlar kişinin kendis...

nefes almak kadar kolay, nefes vermek kadar zor; ölesiye yaşamak.. hakikatten bîhaber arzuların peşinde hayallerin izinde nefsin pençesinde ölesiye yaşamak uykusuz rüyalarda, aşksız hülyalarda, bilinmez diyarlarda,  kimsesiz ücralarda ölesiye yaşamak.. ihtiras peşinde, mülkiyet derdinde, faniler izinde, dünya zevkinde ölesiye yaşamak.. nefes almak kadar kolay, nefes vermek kadar zor; ölesiye yaşamak.. Peyami Bayram 28 Aralık 2024 Arnavutköy, İstanbul